Çerkes müşterekliği üzerine: 3

*Müşterek Biriciğin Temel Uzlaşısı

Sorunlarımıza karşı çözümler üretebilmek için, önce sorunlarımızı kavrayabilmemiz gerekir. Aynı zamanda bir de bizim için neyin sorun olduğunu anlayabilmek ve anlatabilmek için mantıklı, tutarlı ve açık dayanaklarımız olmalıdır. Burada bir halk olarak tek dayanağımız da tarihimizdir. İyi-kötü, güzel-çirkin, sevdiğimiz-sevmediğimiz, savaşlı-barışlı, öyle-böyle olan, ama bugün bize “Çerkes” kimliğini taşıyan, bu kimliğin temeli olan ve bugün onun özgün varlığından yoksun olduğumuz o tarih. Bu dayanağı reddedemeyiz, bunu reddettiğimiz an; sağımıza-solumuza yazdığımız tüm Çerkeslik; başka bir şeyi makyajlamak için kullandığımız bir araca dönüşür ve elbette bugün bir çok tarafta bu makyavelist yaklaşım belirtileri de açıkça gözükmektedir. Sağlı-sollu bu makyavelist hareketler ya da karakterlerin Çerkesliği bencilce sömürmesine engel olmak için, kimliğimizde dayanak olan tarihimizin üzerine içeriden-dışarıdan, dostlardan-düşmanlardan, bilinçlice-bilinçsizce indirilmiş perdeleri aralamak zorundayız. Tarihin tüm gerçekçiliğiyle oluşmuş ve bugün aidiyet hissi duyduğumuz bu kimliği netleştirmek; en çok bu kimliği bulandırarak kendi amaçlarına araç edenleri üzeceğine hiç şüpheniz olmasın. Bu kimlik, tarihsel gerçekliğiyle ortaya çıkıp anlaşılmaya başladığında bir düşmanlık, bir saldırganlık, bir bencillik oluşmayacak.. aksine bugün oluşmuş düşmanlıklar, saldırganlıklar, bencillikler tamamen yok olacaktır. Bunun aksine; bu kimliğin tarihsel varlığıyla sabitlenmiş gerçekçiliği konuşmayı bir bölücülük, bir mikro milliyetçilik, bir ayrışma, düşmanlaşma emaresi sayanlar, tüm bu tezleri ortaya atarak bir panik havası yaratma gayesini yıllardır sürdürmekteler ve kendi tarihlerinden bir şekilde kopmuş ve özgün varlıklarını bir hikaye, öykü, masaldan ibaret sananlarda bu panik havasından etkilenmekte ve tarihsel gerçekçiliği sorgulayan kişilere karşı yürütülen sosyal linç kampanyasının parçası olmaktadırlar. Halbu ki bizimde bilmemiz icab eden şey “Gerçeğin, birgün ortaya çıkmak gibi kötü bir huyu olduğudur” ve artık bu süreç, engellenemeyecek biçimde yürürlüktedir. Dostlarımızın, kardeşlerimizin, arkadaşlarımızın, kaderdaşlarımızın, komşularımızın, köylülerimizin panik etmesine hiç gerek yoktur. Çünkü bu süreç, iktidarda egemenlik algısıyla değil.. yabanda sürgün anlayışıyla yaşanmaktadır. Çünkü Çerkeslerin egemen oldukları, iktidarda durdukları, baskın milliyetçilik, faşistlik, ezicilik yapabilecekleri bir gücü-de, durumu-da, niyeti-de yoktur. Çerkeslerin ve özellikle sürgün coğrafyadaki Çerkeslerin, Çerkeslik için daha hayati meselesi vardır. Bu hayati meselenin çözümüde, dayanak alacakları somut ve net tarihin bugün kendilerini müşterek kıldığı asgari düzeyde birleşmek ve kendileri için özgün talep iradesini oluşturmaktır. Son bir-iki yıldır yaşanan tartışmalarda tamamen bunun üzerinedir. Bugün Çerkeslerin diğer halklarla aralarındaki bütün düşmanlığın, kültür çatışmasının ve kavganın sebebi; Çerkeslerin kendi tarihsel birikiminden yoksunluğu yüzündendir. Kendi tarihsel belleğini bilmeyen, idrak edemeyen Çerkeslere, sürgün coğrafyalardaki bölgesel iktidarların bir bellek oluşturması sonucunda, Çerkesler için, iktidarların tanımladığı “dost-düşman” kavramının varlığıdır bugün hala içimizde bir ur gibi duran düşmanlık mantıkları. Oysa bugün sıradan bir Çerkesin, Türkiye'de kendine düşman olarak gördüğü hiçbir halkla alıp veremediği yoktur. Yani anlatmak istediğim; bir düşmanlıktan ve çatışmadan söz edildiğinde bu Çerkesler için tamamen, kendi somut tarihinin kendine taşıdığı özgün kimliğinden yoksun olmasından kaynaklıdır. Bu başkalaşım ciddiye alınmadıkça, bunun üzerine çözümcü yaklaşımlar, gerçekçi ve bilimsel olarak düşünülmedikçe, Çerkeslik 1860'dan 1923'e - 1923'ten 1980'e kadar, başkaları tarafından yazılan çarpıtılmış-çarpıtılmakta olan, bulandırılmış-net olmayan tarihten kurtulmadıkça; bugün Çerkesliği hangi kavramsal ilkeler etrafında çözümlerseniz çözümleyin, sağlıklı bir sonuç, yürünebilir bir yol elde edemezsiniz. Çünkü, bir yerinde “gerçek” olmayan tarihi yaşayan insanların “dayanak” aldıkları temelinde bir bozukluk, onları yükseldikçe sallanacak-sarsılacak bir duruma taşır. Bu sarsıntılar; uzun emekler verilmiş ve bedeller ödenmiş bir davaya inanan insanları toplumsal depresyona, umutsuzluğa ve karamsarlığa sürükler. Bunlarda ciddi sorumsuzluklardır. Hatta sorumsuzluklardan da ötedir; maddi veya manevi satılmışlık, iktidar veya muhalefet için, din veya dava için insanları bir aldatmaca etrafında yoran alçaklık olacaktır.

Bugün, sağdan-soldan (Kemalist, Müslüman, Devrimci, Kuvayici, Birleşikçi, Öyleci Böyleci) damar alıp kan bulan hareketlerin, (ki içlerinden bazılarıyla ortak kaygılar, amaçlar ve hedeflerde taşıyorum) bu soruna karşı çözümcü hiçbir yaklaşımı göremiyorum. Aksine görünen; bugün önümüzde güneş gibi parlayan bir gerçeğe körelerek, başkalarının Çerkeslere yazdığı uydurma tarihin 150 yıldır ördüğü Çerkes karakterini sahiplenmişçe davranmakta olduklarıdır. Çok üzücü ve düşündürücü bir haldir bu. Zira, bu hareketleri “diğer/başka” amaçlarının dışında en başta “Çerkes/aynı” oldukları noktada değerlendirmezsek ciddi bir hata etmiş oluruz. “Çerkes müşterekliği 2” yazımda;“bir çok özgün hareket varken, yani aslında amacın kendisi, dallanıp-budaklanmadan ortada dururken, bunların Çerkesi, Kürdü, Lazı, Arabı vs. olmasının amacı nedir?” diye sorgulamıştım. Aslında cevap basit; Müslüman Çerkes; Allah'ın varlığına ve Hz. Muhammed'in onun resulü olduğuna inanan, Allah'ın Hz. Muhammed ile “insanlığa” tebliğ ettiği Kur'an'da belirtildiği üzere vicdan hukuku ve ibadet biçimi sürdüren Çerkesdir. Fakat Müslüman Laz'da; Allah'ın varlığına ve Hz. Muhammed'in onun resulü olduğuna inanan, Allah'ın Hz. Muhammed ile “insanlığa” tebliğ ettiği Kur'an'da belirtildiği üzere vicdan hukuku ve ibadet biçimi sürdüren Laz'dır.

Marksist Leninist Devrimci Çerkes ile Marksist Leninist Devrimci Laz'da mesela Çerkes ve Laz'lık dışında aynıdır. Anarşistte, Kapitalistte tamamen benzeridir. Ben Çerkeslerin, “devrimci, evrimci, müslüman, ateist” olarak derlenmiş hareketler oluşturmasından rahatsız değilim. Bende derlenmiş bir hareketin içinde Çerkesim. Beni anlayabilecek insanlara ihtiyaç duyuyorum ve kendilerini anlayabilecek insanlara ihtiyaç duyanlara da saygı duyuyorum. Herkesin yaşama farklı bir bakış açısının olabileceğini de kabul etmek gerekir ve yaşama bakış açılarında ortak bir paydada buluşabilen Çerkeslerinde, Çerkes meselesini konuşmak için derlenme ihtiyacı mutlaktır. Bu demek değildir ki, “Çerkesliği” bu derliliğin buluştuğu ortak payda için araçsallaştırmak gerekir. Buluşulan ortak payda ile ilgili, özgün mücadele verilebilecek yerlerde, derli-dersiz, örgütlü-örgütsüz bulunulmalı ama Çerkesliği, bu derliliğin buluştuğu ortak paydanın ilkeleriyle ele alarak, bu paydaya aykırı Çerkeslere karşı düşmanlık, nefret, kin ile yaklaşılarak, bitmek tükenmek bitmeyen ve hiçbir sonucu olmayacak tartışmalar açılmamalıdır. “Çerkes Müşterekliği: 2” yazımda yazdığım gibi: “Sosyalist bir Çerkesin, milliyetçi bir Çerkesi eleştirmesi çok kolaydır. Müslüman bir Çerkesin, inançsız bir Çerkesi eleştirmesi de çok kolaydır. Bu eleştiri biçimi uzar gider, sonuçta; birbirine zıt iki anlayışın ilerleme alanı, birbirini eleştirdiği ve destek görebildiği genişlikte olur. “ Amacımız, Çerkesliğin yanına iliştirdiğimiz diğer kimliğimiz olduğunda; asimile olmakta olan, bir çıkış yolu bulamamış, siyasileşemeyen, iradesiz, uzlaşılmış bir talepten mahrum bir kimliğin, ayrı düşünen öbekleri olarak “diğer amacımız” için “aynı sona varıma” gittiğimizi göremeyen olmamız normal değil mi? Dayanağımız tarihimizin tüm Çerkeslere müşterek kıldığı özelliği, amacımız da bugün yok olmakta olan bu özelliği korumak olacak şekilde, bu yok oluşa karşı ciddi bir “ret” çekene kadar Çerkes müşterekleri etrafında ortak bir talep yaratacak bilinci oluşturmak için asgarilerimiz etrafında uzlaşmamız gerekmekte. Bu uzlaşma, Çerkesliğin tarihsel dayanaklarının ortaya çıkaracağı ilkeler ile sabitlenmelidir. Dini, ideolojik ve ekonomik bakış açılarından arınmış, gerçek tarihden kök alan bir uzlaşıyı sağlayabilirsek, bugün içine battığımız asimilasyonu yaracak güce hızla ulaşabilir ve amacı “Çerkesliğin Yaşamı” bir talep toplumumuzu da arkasına alacak güçle savunulabilir. Tarihsel tecrübelere bakılınca; istatiksel verilerin yarattığı kimliğin hiçbir birleştirici etkisi bulunmadığını da ayrıca anlatmama gerek var mı? Bugün, bazı obsesiflerin kişiliklerin etkin olduğu Çerkes hareketlerinde “Emek – Kimlik” gerçekliği, “Çerkes kimliğinin %90'ının emekçi olduğunu” iddia ederek; kendi yarattıkları “emek” kavramını ilkesel bir duruş olarak şart koşması gibi örnekler incelendiğinde, bunun karşılığında ortaya çıkabilecek ve daha gerçekçi bir analiz olan Çerkes kimliğinin %99'u Müslümandır o halde “İslam” inancının kavramı ilkesel duruş olmalıdır diye şart koşacak örneklerin oraya çıkması durumunda nasıl bir yorum yapacakları kuşkuludur. Kaldı ki zaten böyle istatistiksel verilere dayanarak bir kavramsal ilke fetişizmi yaratmak, farklı ve karşıt bir grubun aynı yöntemle bir kavramsal ile fetişizmi yaratmasına karşı koyduğu an kendisini de çürütecektir. Aslolan; yadsınamaz gerçek sayılacak ve tümüyle bu halkın her bireyini kapsayan (inancıyla, sınıfıyla, mücadelesiyle, yaşantısıyla) müştereklerimizin, Çerkes halkının sürgün coğrafyalarda bugün içinde bulunduğu duruma karşı gerçekçi bir çözüm konusunda bir araya gelebilme iradesine katkı sunmaktır. Bunun içinde, kibirler bir kenara bırakılmalı ve herşeyi bilicilik, herşeyi yoruculuk huyundan vazgeçilmelidir. Etrafına aldıkları 3-5 kişiyle kendi dar kampını oluşturarak, geniş anlamda kendilerine benzemeyen herkese saldıran anlayış terk edilmelidir. Zaten bunlar olduğunda, müşterek tarihimizin bizi bir araya getireceği uzlaşı da daha rahat ve sancısız bir şekilde gerçekleşebilir.

Share: